تاریخ انتشار: 1404/04/25
آیت الله یزدان پناه ، استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه تعقل و حجیت معرفت شناختی و نیز ارزشهای وجودی میان زن و مرد متفاوت نیست، اضافه کرد: اما هر یک برای خود توجهات، تنبیهات و حساسیتهای مخصوص به خود را دارد که در جای خود هم منکشف از واقع و هم ارزشمند است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده زن و خانواده ، آیت‌الله اسدالله یزدان پناه؛ استاد درس خارج حوزه علمیه در نشست علمی«فلسفه اسلامی جنسیت» که در پژوهشکده زن و خانواده برگزار شد، گفت: فلسفه اسلامی جنسیت به منزله آغازین اندیشه‌های فلاسفه اسلامی در باب جنسیت است که به فهم انسان‌شناختی منجر می‌شود. ایشان بیان کرد: از منظر ملاصدرا، نفس ناطقه انسانی محور اصلی این مباحث است و شعور و قوای بدنی نیز با تحلیل خاصی ذیل آن قرار می‌گیرند. بر این اساس زنانگی و مردانگی از همان آغاز خلقت، یعنی از لحظه انعقاد نطفه و القای روح، به صورت یک گرایش یا مزاج اولیه در نهاد انسان وجود دارد.آیت‌الله یزدان پناه افزود: در تبیین فلسفی جنسیت، این دیدگاه مطرح می‌شود که زنانگی و مردانگی را می‌توان در ساحت روح نیز در نظر گرفت. در این رویکرد، ضمن پذیرش این نکته، تأکید می‌گردد که این امر به معنای وجود دو نوع متمایز انسانی (زن و مرد) نیست، بلکه هویت انسانی واحد بوده و تفاوت‌ها در ذیل این وحدت قرار می‌گیرد.
استاد یزدانپناه سپس به بررسی تفاوت زنانه و مردانه پرداخت و اظهار کرد: در تبیین علمی کمال الهی، مفهوم "کمال" حاصل جمع "جمال" (زیبایی و لطافت) و "جلال" (شکوه و اقتدار) است. این دو صفت الهی، خود را در هستی متجلی می‌سازند و ضرورت "زوجیت" (دوگانگی) در خلقت نیز ناشی از خواست الهی برای نمایش این کمال است؛ بدین صورت که "جمال" با هویت زنانه (همچون نرم‌خویی مادرانه) و "جلال" با هویت مردانه (نظیر اقتدار پدرانه) مرتبط است. این مفاهیم فراتر از ابعاد صرفاً بدنی بوده و کل وجود انسان (اعم از بدن و روح) را در بر می‌گیرد، به گونه‌ای که تمامی اسماء الهی دارای جهت جذب یا جهت اقتدار هستند و کمال الهی در این دو شکل تجلی می‌یابد.
استاد درس خارج حوزه همچنین به نسبت بین جنسیت و معرفت اشاره کرد و ادامه داد: این تمایزات ذاتی-وجودی، در وجوه مختلفی از جمله نوع ادراک، سبک انتقاد، و تمایلات در ساحت معرفت و تفکر آشکار می‌شوند. به عنوان مثال، عقل در زنان میتواند دارای تجلی "جمالی" باشد که با نحوه خاصی از دیدن و التفات همراه است. با این حال، هویت نطقی (عقلانی) انسان، در هر دو جنس یکپارچه و واحد باقی می‌ماند.
وی افزود: نطق انسانی که فصل ممیز انسان است، میان هر دو مشترک است اما در این عینیت، یک نوع تکثر خوابیده است که این تکثر، ذاتیِ وجودی است که در نهاد زن و مرد محقق است و با ذاتی ماهوی متفاوت است.
آیت الله یزدان پناه با اشاره به اینکه هویت زن، جمالی و هویت مرد جلالی است، آن را دو گشودگی و تمایل توصیف کرد و ادامه داد: این گشودگی در بحثهای وجودی و معرفتی و ارزشی، سبب تفاوت ذاتی میان زن و مرد نمیشود اما اقتضائاتی واقعی را به خود اختصاص خواهد داد.
ایشان با بیان اینکه تعقل و حجیت معرفت شناختی و نیز ارزشهای وجودی میان زن و مرد متفاوت نیست، اضافه کرد: اما هر یک برای خود توجهات، تنبیهات و حساسیت های مخصوص به خود را دارد که در جای خود هم منکشف از واقع و هم ارزشمند است.
ایشان بحث طینت ذاتی و اکتسابی را دو مقوله جدای از هم دانسته و تاکید کرد: هر یک از زن و مرد میتواند به ویژگی های دیگری به نحو اکتسابی دست یابد.
نظرات
